اشکال زدائی شبکه یک رویکرد ساختیافته

 اشکال زدائی شبکه : یک رویکرد ساختیافته

رویکرد سنتی

به منظور اشکال زدائی شبکه از روش های مختلفی استفاده می گردد . دنبال نمودن مجموعه ای از مراحل  کاملا" مشخص و بررسی سیستماتیک نتایج هر یک از مراحل ، یکی از روش های متداول در این زمینه است .

• استفاده از  دستور ipconfig به منظور مشاهده آدرس های IP ، Subnet mask و Gateway و اطمینان  از صحت آنها

• استفاده از دستور ping 127.0.0.1 به منظور حصول اطمینان از صحت عملکرد کارت شبکه

• Ping نمودن آدرس IP کامپیوتر به منظور حصول اطمینان از صحت تنظیمات و پیکربندی پروتکل TCP/IP

• ping نمودن آدرس IP سایر کامپیوترهای موجود در Subnet مشابه

• Ping نمودن آدرس Gateway پیش فرض

• Ping نمودن آدرس IP  کامپیوتر موجود در Subnet دیگر

در روش فوق ، شعاع میدان عملیاتی به منظور اشکال زدائی بتدریج افزایش خواهد یافت . به عنوان نمونه در ابتدا فرض خواهد شد که مشکل ایجاد شده مربوط به کامپیوتر کاربر است . در صورت عدم صحت فرضیه فوق ، بر روی شبکه ای متمرکز خواهیم شد که کاربر مورد نظر عضوی از آن است . در صورتی که مشکل همچنان وجود داشته باشد ، پا را فراتر گذاشته و بر روی‌ سایر شبکه ها متمرکز خواهیم شد .
روش فوق در زمانی که واقعیتی با نام اینترنت وجود نداشت و یا استفاده از DNS برای حل مشکل نام متداول نشده بود و فایروال ها و VPNs به عنوان یک حقیقت انکار ناپذیر در حیات اکثر شبکه های سازمانی مورد توجه قرار نگرفته بودند ،‌ در ابعاد گسترده ای استفاده می گردید ( همچنان نیز مورد توجه است ) .
فرض کنید یکی از کاربران طی تماس با بخش پشتیبانی شبکه ، عبارت زیر را بیان و  درخواست کمک نماید .

 من نمی توانم هم اینک به سرور ( server ) متصل شوم .

بد نیست عبارت فوق را آنالیز و تمامی احتمالات ممکن را بررسی نمائیم . 

من نمی توانم ... آیا تنها کاربری است که این مشکل خاص را در شبکه گزارش می نماید ؟ آیا سایر کاربران شبکه نیز چنین مشکلی را گزارش نموده اند ؟ در صورتی که مشکل فوق توسط تعداد زیادی از کاربران شبکه گزارش شده است ، نمی توان از روش اشاره شده به منظور تشخیص و حل مشکل استفاده نمود . مشکل ، کامپیوتر کاربر نیست بلکه اشکال چیز دیگری است . به عنوان نمونه ممکن است سرویس دهنده DNS دچار مشکل و یا offline  شده باشد و یا شاید یک روتر در شبکه داخلی دچار مشکل شده باشد و یا سرویس دهنده ای که کاربران قصد اتصال به آن را دارند مشکل سخت افزاری پیدا کرده است .
آیا می توان بین تمامی کاربرانی که برای آنان یک مشکل خاص ایجاد شده است ، رابطه ای  منطقی پیدا نمود ؟ به عنوان نمونه ، آیا تمامی ماشین های آنان بر روی یک subnet قرار دارد ؟ آیا gateway پیش فرض برای subnet مورد نظر به درستی پیکربندی شده است ؟ آیا روتر دچار مشکل شده است ؟ شاید کابلی که دپارتمان مورد نظر را به ستون فقرات اصلی شبکه وصل می نماید ، قطع شده باشد . شاید یک سرویس دهنده DHCP غیرواقعی در subnet مورد نظر نصب و به کاربران ( پس از اتمام مدت زمان  IP نسبت داده شده توسط DHCP واقعی) ، یک آدرس IP تقلبی و غیرقابل روت نسبت می دهد .
در صورتی که مشکل گزارش شده مربوط به یک کاربر باشد ، می توان از روش اشاره شده استفاده و کار اشکال زدائی را با طرح سوالات مورد نظر آغاز نمود . 

... متصل شوم .در چنین مواردی بد نیست که با صراحت از کاربر سوال شود که منظور وی از "متصل شدن " چیست ؟ در برخی موارد ، کاربران از واژه فوق در جایگاه خود به درستی استفاده نمی نمایند . در شبکه از واژه اتصال در موارد متعددی استفاده می گردد .  TCP Session ، ارتباطات   MAC level ، تائیدیه رمزعبور ، حقوق دستیابی و مجوزها ، اتصالات عبور یافته از NAT ، عبور از فایروال ها ، Application Session level و ... نمونه هائی در این زمینه می باشند .
کاربران دارای چه نوع مشکلی ارتباطی می باشند ؟ کاربران پس از اتصال به سرور چه عملیاتی را می خواهند انجام دهند ؟ آیا آنها قصد دستیابی و استفاده از یک منبع مشترک بر روی سرور را دارند ؟ آیا کاربران با پیامی نظیر  "Access denied"  مواجه می شوند ؟ آیا از کاربران به منظور اتصال به سرور درخواست نام و رمزعبور می گردد ؟ آیا کاربران در یافتن منابع به اشتراک گذاشته شده در اکتیو دایرکتوری دچار مشکل شده اند ؟ آیا کاربران با یک map drive مشکل دارند و سوالات فراوان دیگری .
تمامی سوالات فوق زمانی مطرح می گردد که یک کاربر قصد اتصال به یک سرور را داشته باشد . این مشکل می تواند جهت اتصال به  سایر سرورها و یا سایر کاربران نیز وجود داشته باشد . تعیین دقیق مختصات مسئله ایجاد شده بسیار حائز اهمیت است . آیا مشکل ایجاد شده صرفا" در یک مورد خاص خود را نشان داده است و  یا در موارد دیگری نیز مشکل وجود دارد.

 ... به سرور .... شما دارای کاربر و سرویس دهنده ای  در شبکه هستید که علیرغم وجود یک شبکه ارتباطی ، امکان ارتباط بین آنها وجود ندارد . علت چیست ؟ آیا سرور و کاربر عضوء‌یک    subnet  مشابه هستند و یا در یک دپارتمان ، subnet ، طبقه و یا ساختمان دیگر مستقر شده اند ؟ کاربر با استفاده از چه نوع لینک ارتباطی به سرور متصل شده است ؟ یک کابل و از طریق LAN ، یک لینک بی سیم WLAN ، یک خط T1 ، یک لینک Frame Relay ، یک ارتباط  VPN ، یک ارتباط ازطریق مودم کابلی و یا خطوط DSL ؟
در ابتدا لازم است نوع لینک ارتباطی بین کاربر و سرور دقیقا" مشخص گردد و در ادامه با توجه به ماهیت لینک ارتباطی ، بررسی لازم در خصوص عدم امکان برقراری ارتباط ، انجام پذیرد . شاید CSU/DSU  شل شده باشد  و یا به علت تمیز کردن اطاق سرورها ، برخی کابل ها قطع و باعث خاموش شدن یک سوئیچ اترنت شده است . شاید محل سرور در مکان دیگری است و در آن مکان یک خاموشی غیرقابل پیش بینی اتفاق افتاده باشد .
به هر حال لازم است به دقت مشخص گردد که مشکل برقراری ارتباط صرفا" در خصوص یک سرور است و یا سایر سرورها نیز دارای مشکل می باشند . چه نوع ارتباط منطقی بین تمامی سرورها وجود دارد ؟ آیا  کاربران دیگر از لحاظ ارتباط با سایر سرورها  نیز دارای مشکل می باشند ؟ 

 ... هم اینک ...عنصر زمان در اشکال زدائی بسیار تعیین کننده و مهم است . آیا مشکل تازه ایجاد شده است ؟ آخرین مرتبه ای که کاربران بطور موفقیت آمیز به سرور متصل شده اند ، چه زمانی بوده است  ؟ از آن زمان تاکنون چه اتفاق خاصی افتاده است ؟ آیا مشکل دائمی است و یا به صورت کاملا" تصادفی خود را نشان می دهد ؟
پارامتر زمان یک عامل تعیین کننده به منظور تشخیص مشکل ارتباطی با سایر رویدادهائی است که ممکن است شبکه را تحت تاثیر قرار داده باشند . آیا مشکل ایجاد شده در یک ساعت خاص خود را نشان می دهد ؟ در آن زمان خاص چه اتفاق دیگری در شبکه افتاده است ؟ 
با بررسی نمونه پرسش های فوق و یافتن پاسخ مناسب برای هر یک از آنها ، می توان ارتباط احتمالی مشکل ایجاد شده با سایر مسائل موجود را تشخیص و یا حداقل ردیابی نمود . 

رویکرد ساختیافته در این روش به منظور اشکال زدائی شبکه های مبتنی بر پروتکل TCP/IP می بایست بر روی‌ سه محور اساسی زیر متمرکز گردید :

محور اول : مشخص کردن عناصری که باعث بروز مشکل شده اند

• سرویس گیرندگان : سرویس گیرنده و یا سرویس گیرندگانی که عملا" دچار مشکل شده اند و امکان استفاده از منابع موجود در شبکه را ندارند .

• سرویس دهندگان ، چاپگرها و سایر منابع شبکه نظیر اینترنت که سرویس گیرندگان با آنها مشکل دارند .

• شبکه موجود : کابل ها ( در صورتی که بی سیم نباشد ) ، هاب ها ، سوئیچ ها ، روترها ، فایروال ها ، و سایر عناصر موجود در زیرساخت شبکه بین سرویس گیرندگان و سرویس دهندگان

• شرایط محیطی : شرایط خارجی  نظیر قطع جریان برق ، تعمیر و  نگهداری ساختمان و  سایر مواردی که ممکن است سرویس دهی شبکه را تحت تاثیر قرار دهد .

• محدوده بروز مشکل : چه تعداد از سرویس گیرندگان و یا سرویس دهندگان دارای مشکل هستند .

• محدوده زمانی بروز مشکل  : مشکل ایجاد شده در چه مقطع و یا مقاطع زمانی ایجاد می شود . ماهیت آن به چه صورت است : همیشگی ، تصادفی و یا بندرت

• نوع مشکل ارتباط‍ی : در کدام لایه امکان برقراری ارتباط وجود ندارد : لایه فیزیکی ، شبکه ، حمل و یا application ، تائید و یا کنترل دستیابی و ...

• بررسی لاگ ها و خطاها : مشاهده و بررسی پیام های خطاء بر روی ماشین های سرویس گیرنده ، جعبه های login و ...

محور دوم :  مشخص کردن مراحل اشکال زدائی

• بررسی محیط انتقال فیزیکی برای سرویس گیرندگان و سرویس دهندگان و سخت افزار استفاده شده در  زیرساخت شبکه . بدین منظور ، می بایست کابل ها و آداپتورهای شبکه بررسی‌ و نسبت به نصب و عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل نمود . 

• برسی پیکربندی TCP/IP سرویس گیرندگان ، سرویس دهندگان و سایر سخت افزارهائی که از آنها در زیرساخت شبکه استفاده می گردد . بر روی سرویس گیرنده و سرویس دهنده ، می بایست آدرس های IP ، sunbet ، تنظیمات Default Gateway ، سرویس دهنده DNS و ... بررسی گردند.

• بررسی ارتباط روتینگ بین سرویس گیرندگان و سرویس دهندگان . بدین منظور می توان از دستوراتی نظیر  Ping , Pathping , tracert و سایر ابزارهای مشابه به منظور بررسی صحت ارتباط end-to-end TCP/IP در سطح شبکه ، استفاده از packet sniffing به منظور مانیتورینگ session لایه transport ، استفاده از nslookup و telnet و سایر ابزارها به منظور اشکال زدائی لایه application نظیر مسائل name resolution ، مسائل تائیدیه و ... استفاده نمود .

محور سوم : درک مناسب ، طرح پرسش  و تست   

• به منظور تسریع در امر اشکال زدائی و گرفتار نشدن در سیکل های بسته ، می بایست علاقه مندان با نحوه عملکرد پروتکل ها به خوبی آشنا شوند  . اشکال زدائی موفقیت آمیز  TCP/IP به درک و شناخت مناسب از نحوه کارکرد این پروتکل و ابزارهای اشکال زدائی بستگی دارد.
   

• نوع پرسش و نحوه پاسخ به آن ، نحوه ذخیره سازی و ایجاد ارتباط بین اطلاعات دریافتی با اطلاعات ذخیره شده ، یکی از ارکان مهم در موفقیت اشکال زدائی شبکه محسوب می گردد . اشکال زدائی ،‌ هنری است ارزشمند که موفقیت آن به استفاده مناسب از منطق و  بصیرت بستگی دارد . 
   

• در نهایت ، به منظور محدود نمودن شعاع عملیات اشکال زدائی ، می بایست همه چیز را تست نمود. بدین منظور ، می توان از نرم افزارهای متنوع اشکال زدائی استفاده نمود .

هیچ چیز در زندگی با ارزش تر از
حل یک مسئله سخت
و
کسب یک تجربه موفقیت آمیز نمی باشد.

در صورت بروز مشکل در شبکه و به منظور اشکال زدائی آن از چه روش و یا روش هائی استفاده می نمائید ؟  برای حل هر مشکل ، قطعا" می توان یک راه حل مناسب را پیدا نمود ولی مهم استفاده از روشی است که در کوتاهترین زمان و با صرف کمترین هزینه مشکل را برطرف نماید .
به منظور اشکال زدائی شبکه های مبتنی بر پروتکل TCP/IP ، می بایست شناخت مناسبی نسبت به این پروتکل وجود داشته باشد . پروتکل ، در حقیقت مجموعه ای از مراحل به منظور ارسال بیت ها در شبکه را مشخص می نماید . TCP/IP ، پروتکلی ‌است با چهار لایه و چندین پروتکل در هر لایه