اشکال زدائی سیستم فایل

اشکال زدائی سیستم فایل

هفت قانون طلائی به منظور نگهداری دیسک

مدیران سیستم به منظور نگهداری سیستم و پیشگیری از بروز مسائل و مشکلات در ارتباط با سیستم فایل ، می توانند از مجموعه قوانین زیر که انجام آنها تابع یک نظم و یا اولویت خاص نمی باشد ، استفاده نمایند .

• ارتقاء سیستم به ویندوز 2003 : ارتقاء سیستم به ویندوز 2003 دلایل متعددی دارد که برخی از آنها در ارتباط با امکانات ارائه شده به منظور مدیریت و نگهداری سیستم فایل و یا دیسک می باشد :

• :: عملکرد دستور chkdsk در ویندوز 2003 بمراتب سریعتر از ویندور 2000 است . علاوه بر این ، برنامه فوق قادر به حل مسائلی نظیر خرابی MFT ( برگرفته از Master File Table ) است که در نسخه های قبلی امکان آن وجود نداشت .
  :: ارائه ابزارهای قدرتمندی نظیر DiskPart.exe ،  Fsutil.exe و  Defrag.exe  که دارای انعطاف مناسبی برای مدیریت دیسک از طریق خط دستور در مقابل محیط رابط کاربر گرافیکی می باشند . استفاده از ابزارهای فوق را می توان توسط اسکریپت ها مدیریت و  آنها را در یک بازه زمانی خاص به صورت اتوماتیک اجراء نمود .
  :: با استفاده از ویژگی جدید ASR ( برگرفته از Automated System Recovery ) ، بازیافت ولوم سیستم و یا بوت در زمان بروز مشکل آسانتر می گردد .
  

• استفاده از سخت افزار های لازم به منظور افزونگی اطلاعات : با استفاده از RAID 1  ، امکان بازیافت اطلاعات از یک دیسک آسیب دیده با مدت از کارافتادگی صفر فراهم می گردد در حالی که RAID 5 ، روش مناسبی به منظور حفاظت داده موجود بر روی دیسک است . نسخه های سرویس دهنده ویندوز دارای امکانات نرم افزاری از قبل تعبیه شده به منظور حمایت از RAID می باشند ( RAID نرم افزاری  ) . یک کنترل کننده RAID سخت افزاری دارای کارائی بمراتب بیشتری نسبت به مدل نرم افزاری آن است . به منظور استفاده از پتانسیل RAID نرم افزاری ارائه شده در ویندوز برای mirroring ولوم های سیستم و بوت ، می بایست ولوم های فوق یکی و مشابه باشند .

• استفاده از یک نرم افزار مناسب آنتی ویروس : ویروس های کامپیوتری در صورت آلودگی یک سیستم ، قادر به انجام خرابی های گسترده و متنوعی می باشند . خرابی MBR ( برگرفته از Master Boot Record ) و سایر بخش های حیاتی هارد دیسک ، نمونه هائی در این زمینه می باشد . مدیران سیستم می بایست علاوه بر نصب و بهنگام نگه داشتن یک برنامه مناسب آنتی ویروس ، پیشگیری لازم در خصوص انجام عملیات خطرناک و  تهدید آمیز نظیر اجرای اسکریپت ها از منابع غیر مطمئن (اسکریپت های موجود در یک وب سایت غیرمطمئن ) و یا استفاده غیرایمن از اینترنت را انجام دهند . عدم رعایت موارد فوق ، احتمال آلودگی سیستم را افزایش خواهد داد .

•  Defragment کردن سیستم فایل در محدوده های زمانی مشخص :  انجام عملیات فوق در فواصل زمانی خاص بر روی تمامی کامپیوترها خصوصا" سرویس دهندگانی که تراکنش های متعددی را انجام می دهند ، ضروری می باشد . چراکه پس از استفاده زیاد از فضای ذخیره سازی ( اضافه و حذف فایل ) ، رسانه ذخیره سازی ( دیسک ) به سرعت قطعه قطعه خواهد شد . وضعیت فوق ، باعث کاهش سرعت اجرای برنامه های ذخیره شده بر روی رسانه ذخیره سازی می گردد . به منظور انجام یک defrag موفقیت آمیز، می بایست حداقل پانزده درصد فصای آزاد بر روی هارد دیسک موجود باشد . بنابراین در صورت تکمیل ظرفیت یک دیسک ( سیستم و یا داده ) ، امکان نگهداری مطلوب آن با مشکل مواجه خواهد شد . دستور جدید Defrag.exe ارائه شده در ویندوز 2003 را می توان با استفاده از دستور Schtasks.exe زمانبندی نمود  ( در مقابل اجرای دستی برنامه Defrag و یا تهیه یک نرم افزار خاص ) .

• اجرای Chkdsk/r در محدوده های زمانی مشخص  : دستور فوق ، سکتورهای بد موجود بر روی دیسک را پیدا کرده و با بازیابی داده ذخیره شده ، آنها را به مکان دیگر منتقل می نماید .  دستور chkdsk.exe را می توان از طریق خط دستور و یا از طریق کنسول Recovery ( در صورتی که امکان راه اندازی طبیعی سیستم وجود نداشته باشد ) ، اجراء نمود . در مواردی که قصد اجرای دستور فوق را بر روی ولوم سیستم و یا بوت داشته باشیم ، ویندوز برنامه autochk.exe را بگونه ای پیکربندی خواهد کرد تا در اولین مرتبه ای که سیستم راه اندازی می گردد ، امکان اجرای آن فراهم گردد . 

• بررسی و مشاهده event logs به صورت ادواری به منظور آگاهی از مسائل مرتبط با دیسک : در برخی موارد همزمان با بروز مشکل در دیسک ، ویندوز به صورت اتوماتیک اجرای برنامه autochk.exe را در اولین مرتبه راه اندازی سیستم ،‌ زمانبندی می نماید . در چنین مواردی ، یک event در بخش application log ثبت می گردد ( منبع بروز خطاء Chkdsk و یا WinLogon اعلام می شود ) . با مشاهده application log  ،‌ می توان از وقوع این نوع رویدادها و علل آن آگاهی یافت و قبل از بروز یک فاجعه اطلاعاتی ، راهکار مناسبی برای آن انتخاب نمود .

• تهیه Backup از تمامی ولوم ها بطور مرتب  : گرفتن backup از ولوم سیستم ، بوت و داده از جمله اقدامات حیاتی به منظور نگهداری مطمئن دیسک در شرایط خاص و بحرانی  است. با استفاده از ASR در ویندور 2003 ، به سادگی می توان از ولوم های سیستم و بوت backup تهیه نمود .  برای گرفتن Backup از داده های موجود برروی دیسک می توان از برنامه Backup ویندوز ( ntbackup.exe ) و یا سایر ابزارهای موجود در این زمینه استفاده نمود . صرفنظر از روش استفاده شده برای تهیه backup ، می بایست همواره انجام آن در یک بازه زمانی خاص و کاملا" مشخص تکرار تا در صورت بروز مشکل بتوان به سرعت و مطمئن به آخرین اطلاعات دستیابی داشت .

 در پایان، می توان یک اصل مهم دیگر را به موارد  فوق اضافه نمود :  

• نسبت به تغییر صدای دیسک بی تفاوت نباشید : خرابی دیسک اغلب با صدای عجیب آن آغاز می گردد . هر نوع صدای غیرطبیعی می تواند علائم اولیه بروز یک مشکل باشد. بنابراین در صورت شنیدن صدای غیرعادی ، می بایست بلافاصله از آخرین اطلاعات موجود backup تهیه و در ادامه ، با بررسی event log ، اجرای دستور chkdsk -  r و سایر ابزارهای اشکال زدائی ،  علل بروز مشکل بررسی گردد .

نکاتی برای اشکال زدائی با این که اقدامات پیشگیرانه در جای خود بسیار حائز اهمیت است ، ولی همواره احتمال بروز مشکل و یا خرابی وجود خواهد داشت . در چنین مواردی ، از امکانات مختلفی به منظور برخورد با مشکل موجود استفاده می گردد . chkdsk.exe ، یکی از ابزارهای کلیدی ارائه شده در ویندوز 2003 به منظور اشکال زدائی سیستم فایل است که در ادامه با برخی نکات در خصوص استفاده بهینه و مطلوب از  آن آشنا می شویم . 

• اطمینان از وجود آخرین نسخه backup سیستم قبل از اجرای دستور Chkdsk.exe

• عدم توقف اجرای برنامه chkdsk.exe در حین انجام وظایف خود 

• توجه به مدت زمان مورد نیاز به منظور اجرای دستور chkdsk.exe  . اجرای دستور فوق بر روی ولوم های با ظرفیت بالا زمان زیادی بطول خواهد انجامید . در صورت ضرورت می توان اجرای دستور فوق را با استفاده از سوئیچ هائی خاص سبک تر نمود ( chkdsk drive_letter /f /c /i ) .

• دستور Chkdsk.exe را نمی توان بر روی ولوم های سیستم و یا بوت در زمان فعال بودن ویندوز ، اجراء نمود . همچنین ، در صورت باز بودن  file handles بر روی‌ یک ولوم ، نمی‌ توان از خدمات دستور فوق در جهت اشکال زدائی استفاده نمود . برنامه Chkdsk.exe قبل از هر گونه عملیات بر روی‌ رسانه ذخیره سازی، اقدام به قفل نمودن آن می نماید . بدیهی است در صورتی که برنامه Chkdsk.exe قادر به قفل کردن یک ولوم نگردد ، پیکربندی آن را بگونه ای انجام خواهد داد که در اولین مرتبه راه اندازی سیستم ، شرایط اجراء فراهم گردد . 

• با استفاده از دستور chkntfs.exe می توان از وضعیت ولوم و این که آیا برنامه autochk.exe به منظور اجراء در اولین مرتبه راه اندازی پیکربندی شده است ، آگاه گردید . در صورت ضرورت ، می توان اجرای برنامه autochk.exe را با استفاده از دستور chkntfs.exe با تاخیر همراه ساخت . 

نگهداری مطلوب یک رسانه ذخیره سازی ،
مستلزم عملیات پیشگیرانه و آگاهی از نحوه برخورد ساختیافته با مشکلات موجود و استفاده مفید از ابزارهای اشکال زدائی است .

در این مقاله به بررسی یک رویکرد سیستماتیک به منظور اشکال زدائی سیستم فایل بر روی سرویس دهندگانی که ویندوز 2003 بر روی آنها نصب شده است ، خواهیم پرداخت . در این راستا ابزارهای متعددی معرفی و با نحوه استفاده از آنها آشنا خواهیم شد. 
اشکال و یا خرابی سیستم فایل می تواند زمینه بروز مسائل مختلفی نظیر از دست دادن داده و یا عدم راه اندازی سیستم را ایجاد نماید .  کارشناسان حرفه ای فناوری اطلاعات علاوه بر این که اقدامات متعددی را به منظور نگهداری ایمن و مطمئن سیستم فایل انجام می دهند به  خوبی می دانند که در صورت بروز مشکل ، چگونه با آن برخورد نمایند .
در این مقاله علاوه بر آشنائی با مجموعه اقدامات پیشگیرانه در خصوص نگهداری مطلوب دیسک ، به بررسی یک رویکرد سیستماتیک به منظور برخورد با مشکل ایجاد شده ، خواهیم پرداخت .